Τραυματισμοί στους Χορευτές

Οι χορευτές που παρουσιάζουν οσφυοπυελικές και κατ΄ ισχίον δυσλειτουργίες αποτελούν μια μεγάλη διαγνωστική και θεραπευτική πρόκληση για τους επαγγελματίες υγείας που ασχολούνται με τις αθλητικές κακώσεις.

 

Υπάρχουν δύο τουλάχιστον σημαντικά διαγνωστικά σημεία που πρέπει να εντοπίσουμε εξ αρχής. Πρέπει το ισχίο, η λεκάνη και η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης να εξετάζονται αυτούσια αλλά και ταυτόχρονα ως τμήματα μιας ενιαίας βιοκινητικής αλυσίδας. Οποιεσδήποτε υποβόσκουσες δυσλειτουργίες σε μία περιοχή είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα επηρεάσουν και τις παρακείμενες βιολογικές δομές. Επίσης θα πρέπει να εστιάζουμε λιγότερο στο ποιες συγκεκριμένα δομές παρουσιάζονται ευαίσθητες ή πονούν και περισσότερο στο να ανιχνεύσουμε τις μηχανικές εκείνες δυσλειτουργίες ή διαταραχές που οδηγούν στην αποσταθεροποίηση» της περιοχής και γεννούν παθολογίες.

Φυσικά οι όροι ‘Φυσιολογική λειτουργία’ και ‘αστάθεια’ διαφέρουν κατά πολύ από ότι συνήθως εννοούμε για το γενικό πληθυσμό, όπως διαφέρουν και οι έννοιες εύρος κίνησης και νευρο-μυϊκός έλεγχος.

Οι μη συνηθισμένες κινήσεις απαιτούν υψηλό επίπεδο ελέγχου και συντονισμού.

Οι χορευτές και αρκετοί από τους γυμναστές (πχ Ρυθμική γυμναστική) επαναλαμβάνουν μέσα στις ρουτίνες προπόνησής τους συνεχόμενες κινήσεις ανοιχτής κινητικής αλυσίδας που αφορούν στα κάτω άκρα. Στα περισσότερα σπορ συναντούμε κινήσεις κλειστής κινητικής αλυσίδας των κάτω άκρων το οποίο αποτελεί ένα πιο ‘φυσιολογικό’ πρότυπο κίνησης. Οι κινήσεις ανοιχτής κινητικής αλυσίδας του κάτω άκρου απαιτούν υψηλό επίπεδο δυναμικού ελέγχου του οσφϋοπυελικού ρυθμού και της κατ΄ισχίον άρθρωσης.

Ας πάρουμε για παράδειγμα την κίνηση ‘grand battement’. Ο χορευτής ξεκινά με το πόδι στήριξης σε έξω στροφή και πρέπει να το διατηρήσει σε αυτή τη θέση σε όλη τη διάρκεια της κίνησης. Το άλλο πόδι κάμπτεται, απάγεται και έξω στρέφει διατηρώντας ταυτόχρονα το γόνατο τεντωμένο.

Σε αδρή περιγραφή οι εμπλεκόμενοι μυς για το πόδι που εκτελεί την κίνηση είναι:

Η κίνηση κάμψης ξεκινά με τον λαγονοψοϊτη και τον τείνοντα την πλατιά περιτονία. Ο μέσος γλουτιαίος απάγει με ταυτόχρονη συνεχιζόμενη ενεργοποίηση των έξω στροφέων του ισχίου. Στη συνέχεια η ενεργοποίηση του ορθού κοιλιακού επιτρέπει στη λεκάνη να κάνει την οπίσθια κλίση που συνοδεύει την κάμψη του ισχίου.

Η οπίσθια κλίση της λεκάνης πρέπει να γίνει χωρίς να παρασυρθεί η θωρακική μοίρα σε κάμψη ώστε ο χορευτής να διατηρεί μια καλή στάση του κορμού. Ωστόσο αναγκαστικά η οπίσθια κλίση της λεκάνης δημιουργεί κάμψη στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης και εκεί θα πρέπει οι σταθεροποιητές ανά επίπεδο να ενεργοποιηθούν δυνατά ώστε να αποτρέψουν τις διατμητικές δυνάμεις που παρουσιάζονται. Γίνεται λοιπόν προφανές πως οι χορευτές μπορούν εύκολα να οδηγηθούν σε μυϊκές ανισορροπίες και μηχανικές δυσλειτουργίες κατ΄επέκταση.

Τυπικές διαταραχές ενδεικτικά :

Υπερτονικοί μυς : Εκτείνοντες την οσφυϊκή μοίρα, Καμπτήρες του ισχίου, Έξω στροφείς του ισχίου.

Υποτονικοί μυς : Μεγάλος γλουτιαίος, ορθός κοιλιακός, έσω και έξω λοξοί κοιλιακοί και εν τω βάθει σταθεροποιητές των σπονδυλικών επιπέδων.

Η επανάληψη των κινήσεων αυτών υπό το καθεστώς μυϊκών ανισορροπιών και υπό την συνηθισμένη δυστυχώς αντίληψη πως η παραπάνω πίεση φέρνει καλά αποτελέσματα μπορεί να οδηγηθούμε σε δομικές πλέον αλλαγές που συναντάμε στην κλινική καθημερινότητα ή και αναφέρουν οι ίδιοι οι χορευτές.

Αυτές συνήθως είναι :

Πρόσθια μετατόπιση της μηριαίας κεφαλής που συνοδεύεται με περιορισμό της κάμψης και έσω στροφής του ισχίου. (Η αύξηση του τόνου των έξω στροφέων οδηγεί στην πρόσθια μετατόπιση της κεφαλής μέσα στην κοτύλη.)

Μειωμένη ικανότητα οσφυϊκής κάμψης εξαιτίας της υπερλειτουργίας των εκτεινόντων την οσφυϊκή μοίρα. Εδώ δεν πρέπει να ξεγελαστούμε από το φαινομενικά μεγάλο εύρος της κίνησης που μπορεί να οφείλεται στην μεγάλη ελαστικότητα των ισχιοκνημιαίων των χορευτών ενώ στην ουσία η οσφυϊκή κάμψη είναι μειωμένη.

Υποκινητικότητα της θωρακο-οσφυϊκής και χαμηλής θωρακικής περιοχής. Αυτό συμβαίνει από την υπερβολική ενεργοποίηση των εκτεινόντων την οσφυϊκή μοίρα και του ψοϊτη που προσφύεται στην περιοχή αυξάνοντας την αρθρική συμπίεση και περιορίζει την κινητικότητα.

Μειωμένη έκταση του ισχίου εξαιτίας την υπερενεργοποίησης και ανελαστικότητας των καμπτήρων του ισχίου.

Αύξηση της απαγωγής και μείωση της προσαγωγής εξαιτίας της ανελαστικότητας του τείνοντα την πλατιά περιτονία / λαγονοκνημιαίας ταινίας και των έξω στροφέων.

Αν προσθέσουμε σε όλα αυτά και την πιθανή εμπλοκή συνδρόμων πίεσης – παγίδευσης του νευρικού ιστού (πιο συχνά στο επίπεδο του απιοειδούς) με εμφάνιση ‘ψευδοϊσχιαλγίας’ καταλαβαίνουμε πόσο σύνθετη μπορεί να γίνει η διάγνωση αλλά και η αντιμετώπιση των τραυματισμών στους χορευτές.

Η σφαιρική κλινική εξέταση και η εξατομικευμένη προσαρμογή ενός προγράμματος αποκατάστασης θα φέρουν το προσδοκώμενο αποτέλεσμα και θα μειώσουν την πιθανότητα εμφάνισης υποτροπών.